Tiễn BiệtDepartures (2008)

Khi tên của bộ phim nước ngoài đoạt giải Oscar năm 2008 được xướng lên, hẳn không ít người bất ngờ vì sự lựa chọn của Viện Hàn Lâm Điện Ảnh Hoa Kỳ. Bởi lẽ bộ phim đoạt giải, Departures (Những cuộc ra đi) là một tác phẩm vốn không được nhiều người biết đến, và Departures đã vượt qua hai ứng cử viên được coi là sáng giá nhất cho hạng mục phim nước ngoài là Waltz with Bashir (Điệu Valse cùng Bashir) và The Class (Lớp học). Một số nhà phê bình thậm chí đã bày tỏ sự không đồng tình trước việc bộ phim này đoạt giải. Mặc dù vậy, người hâm mộ điện ảnh khó có thể phủ nhận sự cuốn hút và tính nhân bản của Departures, những yếu tố dường như luôn luôn “ghi điểm” trước Viện Hàn Lâm Nghệ Thuật và lý giải thành công của bộ phim.


 
Departures kể về Daigo Kobayashi, một nhạc công violoncelle (cello) trẻ tuổi. Daigo có đam mê từ nhỏ là được chơi đàn viôlôngxen, nhưng trớ trêu cho anh, chẳng bao lâu sau khi anh gia nhập một dàn nhạc giao hưởng, nhà hát ngừng hoạt động và anh rơi vào cảnh thất nghiệp. Sau biến cố đó, Daigo trở nên hoàn toàn lạc lối trước cuộc đời. Anh quyết định cùng vợ về quê hương sống trong ngôi nhà của người mẹ đã khuất, nơi anh phải đối mặt với những kỷ niệm về người cha đã bỏ rơi anh từ thuở nhỏ. Một lần tình cờ đọc mẩu quảng cáo trên báo, Daigo tìm đến một cơ sở làm dịch vụ liệm xác người chết. Như một sự sắp dặt của số phận, Daigo dần dần bị cuốn hút vào công việc mà chính anh lúc đầu không mấy mặn mà và không được xã hội coi trọng. Tuy nhiên, khi Daigo bắt đầu gắn bó với công việc thì cũng là lúc mâu thuẫn trong gia đình nảy sinh vì người vợ phản đối công việc của anh.

Departures là một bộ phim giản dị và cảm động. Giản dị bởi bộ phim không có những tình tiết quá phức tạp, lắt léo, cũng không có cách thể hiện quá đặc biệt, khác thường. Cảm động vì bộ phim mô tả cái chết và cái nhìn của con người về cái chết một cách gần gũi và chân thực. Những cảnh tang lễ trong phim hẳn sẽ khiến nhiều người xem phải rơi nước mắt trước những xúc cảm phức tạp của những gia đình có người thân mới qua đời. Mỗi gia đình có những tình cảnh, những vấn đề khác nhau, nên những lễ tang diễn ra không giống nhau. Có những tang lễ ồn ào, đau đớn, bi thiết, nhưng cũng có những tang lễ lặng lẽ, trầm buồn. Có tang lễ nặng nề, u ám, nhưng cũng có tang lễ nhẹ nhàng như một buổi tiễn biệt dành cho người đã khuất. Nguyên nhân những cái chết cũng khác nhau: có người chết vì già yếu, không người thân thích hoặc bị con cháu bỏ rơi, có người chết vì tự tử, có người vì bệnh tật mà chết, lại có người do tai nạn mà qua đời khi tuổi đời còn rất trẻ, để lại bao thương tiếc cho người thân. Những cái chết cũng như chính cuộc đời: đa dạng, phức tạp, đôi khi hoàn toàn bất ngờ và không thể dự đoán.